Jak pomóc alkoholikowi?

Niedawno mama koleżanki zadzwoniła do mnie z prośbą o rozmowę. Już na początku uczciwie przyznała, że chodzi o jej brata. Bardzo chce mu pomóc, jednak nie ma pojęcia – jak. Brat pije jak oszalały, jego żona „już nie może w tym dłużej tkwić”. Obie chcą coś zrobić. Już raz znalazły mu miejsce w ośrodku terapii uzależnień, w takim „specjalnym” ośrodku leczenia alkoholizmu, ale podziękował grzecznie i nie poszedł. Pani pyta, co ma zrobić… Jak pomóc alkoholikowi?

Takie telefony zdarzają się aż nadto często. Poszukiwanie pomocy dla alkoholika – męża, brata, ojca czy siostry rozpoczyna nie sam zainteresowany, ale rodzina wkoło chce „za niego” wyzdrowieć. Bo jest im go szkoda, bo niewygodnie, bo wstyd i cierpienie. Często jednakże sam zainteresowany nie jest zainteresowany. Jemu jest dobrze tak, jak jest. Może i nie bardzo dobrze, ale motywacja do podjęcia leczenia uzależnienia – słaba. Jak pomóc zatem takiemu alkoholikowi, który nie chce przestać pić?

Uzależnieni mają tendencję do manipulacji, stwarzania pozorów, że nie dzieje się nic złego oraz ciągłego snucia planów na przyszłość dla uspokojenia najbliższych. Robią wszystko, aby nie dać po sobie poznać, że coś jest nie tak. Jednak wraz z postępem uzależnienia ciężko jest to całkowicie ukryć. Zaczynają się problemy finansowe, rozdrażnienie, depresja, pogorszenie relacji z rodziną oraz znajomymi, a także problemy zdrowotne.

I to jest dobry temat do rozmowy. Pomoc dla alkoholika to otwarte mówienie o problemie. Ważne, aby bliscy ujawniali swoje uczucia związane z piciem ich np. męża czy brata. Zaprzeczenia i iluzje pomagają alkoholikowi utrzymać chorobę. Mówienie o niej głośno powoduje u niego dyskomfort. Pomóc także może wyciagnięcie konsekwencji. Nieraz będzie to zabranie kluczy od domu lub zgłoszenie na policję, jeśli jego zachowanie wykracza poza normy społeczne.

Alkoholik MUSI mieć konsekwencje picia. Jeśli najbliższe środowisko stwarza mu komfort picia, to nie ma strat emocjonalnych, psychicznych, materialnych. Ta zdrowa pomoc będzie zatem trochę przewrotna. Regułą jest tutaj – jeśli kochasz – odmów, postaw granice, nie dawaj i pokaż, że nie zgadzasz się na jego zachowanie. On obieca ci złote góry. Jego poczucie winy jest ogromne. Jednak odpowiedź na wszystkie przeprosiny świata powinna być jedna: leczenie, terapia alkoholowa, poradnia leczenia uzależnień.

Podstępny alkoholizm – pomoc to nie szantaż

Zdarza się, że, niesieni negatywnymi emocjami – złością i strachem podszytym bezsilnością, używamy argumentów, które zamiast pomóc alkoholikowi i zmotywować go do zaprzestania picia, wywołują w nim ogromne poczucie winy, napędzające nałóg. „Gdybyś mnie kochał, przestałbyś pić”, „Jeśli będziesz pić, odejdę”. Tymczasem emocjami, myślami i wolą pijącego rządzi alkohol, nie on sam.

Często poszukujemy sposobów, by pomóc alkoholikowi w domu. Powyższe działania – asertywność i stawianie granic, są konieczne, jednak najczęściej niewystarczające. Pamiętajmy, że alkoholizm jest chorobą i jak każda choroba wymaga specjalistycznego leczenia. Aby pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu, konieczna jest cierpliwość i determinacja. 

Nałóg zaczyna się niewinnie… Zobacz, jak rozpoznać objawy alkoholizmu 

W przypadku depresji połączonej z alkoholizmem zalecenia mogą być trochę inne. Ale przede wszystkim istotna jest tutaj diagnoza psychiatryczna. Bo zdarza się, że niezdiagnozowany alkoholik twierdzi, że ma depresję i dlatego musi pić. Natomiast zawsze chorobie alkoholowej towarzyszy poczucie samotności i nieszczęścia, niekoniecznie będące jednak diagnozowalną depresją, za to używane jako znakomity pretekst do picia.

Jeśli pojawi się diagnoza od psychiatry, ważne jest, aby nie pozostawiać takiej osoby samej. Warto postarać się zrozumieć trudy dnia codziennego, objąć ciepłem i zainteresowaniem, nadal dążąc do doprowadzenia jej na terapię uzależnień. Pomoc alkoholikowi to obecność i pokazanie mu gotowości wsparcia, jednak jednocześnie stanowczość w zachęceniu do podjęcia leczenia. 

A zatem, podsumowując, zarówno pewien rodzaj wsparcia, jak i wyciągnięcia konsekwencji z zachowań osoby uzależnionej ma istotne znaczenie, jeśli chcemy pomóc alkoholikowi wytrzeźwieć. Dla procesu zdrowienia kluczowe jest także podjęcie leczenia przez pozostałych członków rodziny. Pomoc dla rodzin alkoholików oferują centra terapii uzależnień, gdzie można skorzystać z terapii dla współuzależnionych, dla dorosłych dzieci alkoholików są specjalne terapie DDA. Również najmłodszych – nieletnich członków rodziny należy objąć programem psychoterapii, gdyż dzieciństwo w oparach alkoholu ma niszczący wpływ na życie i funkcjonowanie nawet najmniejszych dzieci.

Pomoc alkoholikowi po odwyku

Wychodzenie z nałogu to proces na tyle długotrwały, że zalecane jest, aby chory nadal kontynuował program zdrowienia po zakończeniu terapii w klinice leczenia uzależnień. Taka forma pomocy alkoholikowi po odwyku pozwala podtrzymać wypracowaną motywację, pomaga w chwilach słabości. Może to zrobić, np. poprzez stały kontakt z terapeutą, grupą bądź mityngami wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Pacjenci naszego ośrodka Od-nowa mają okazję skorzystać z mityngów tej wspólnoty i oswoić się z jej programem, tak, aby po zakończeniu terapii dla alkoholika mogli mieć stałą opiekę. Również rodziny powinny korzystać z mityngów równoległych wspólnot – Al-anon (współuzależnieni) czy Al–Ateen (dzieci z rodzin alkoholowych).

Jeśli zatem chcemy pomóc alkoholikowi będącemu członkiem naszej rodziny – pomóżmy też sobie, pomóżmy całej rodzinie.