Syndrom DDA – objawy, terapia, leczenie

Dorastanie w rodzinie, w której jeden lub oboje rodziców nadużywają alkoholu to dla dzieci ogromne wyzwanie. Choć wydawać by się mogło, że z chwilą wejścia w dorosłość takie osoby mogą odciąć się od patologicznej rodziny i zacząć „normalne” życie na własny rachunek, to jednak rozpoczynają je z ogromnym bagażem emocjonalnym. DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików, często potrzebują terapii, by normalnie funkcjonować. Na czym polega syndrom DDA i w jaki sposób można pomóc takim osobom?

Syndrom DDA – kim są Dorosłe Dzieci Alkoholików?

Co to jest DDA? Określenie „Dorosłe Dzieci Alkoholików” w Polsce pojawiło się w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku – to właśnie wtedy psycholog Jerzy Mellibruda, specjalizujący się w problematyce uzależnień, zaczął nagłaśniać problemy dorosłych, którzy wychowywali się w rodzinach alkoholowych. Jeśli w centrum uwagi w życiu rodzinnym był alkohol, dziecku brakowało poczucia bezpieczeństwa. Skutkiem tego jako dorosła już osoba ma ono poczucie, że nigdy nie miało prawdziwego dzieciństwa. Dziecko alkoholika (alkoholików) doświadcza lęku, napięć, dezorientacji oraz samotności; alkoholizm rodzica staje się także tematem tabu. W rodzinie z problemem alkoholowym panuje zasada 3 razy nie: nie ufaj, nie mów i nie czuj. Dzieci alkoholików uczą się, że mogą liczyć wyłącznie na siebie, milczą na temat problemów rodziców i nie okazują swoich uczuć – zwłaszcza tych negatywnych. Wszystkie te czynniki mają wielki wpływ na dalsze życie dziecka i mogą wręcz uniemożliwić jego późniejsze normalne funkcjonowanie w związku oraz w społeczeństwie.

DDA – jakie objawy mogą się pojawić?

Jeśli chodzi o Dorosłe Dzieci Alkoholików, objawy nie zawsze muszą wystąpić – niektórzy dorośli doskonale radzą sobie w życiu; jeśli jednak konsekwencje wychowywania się w rodzinie z problemem alkoholowym rzutują na dalsze życie, zdecydowanie warto rozważyć terapię DDA. Objawy dzielą się na somatyczne (fizyczne) i psychiczne. Pierwsza grupa jest na tyle mało specyficzna, że DDA bardzo często nawet nie zdają sobie sprawy z tego, jaka jest prawdziwa przyczyna ich dolegliwości.

DDA – objawy fizyczne:

• zawroty głowy,
• omdlenia,
• uczucie kołatania serca i duszności,
• uderzenia gorąca,
• duża potliwość,
• drżenie rąk w stresującej sytuacji.

Wskazaniem do terapii DDA są jednak zwykle nie objawy somatyczne, ale problemy emocjonalne, które znacząco utrudniają życie.

DDA – objawy psychologiczne:

• napięcie emocjonalne,
• wstyd,
• obniżona samoocena,
• wycofanie, brak wiary we własne możliwości,
• lęki,
• nadmierna odpowiedzialność,
• nieumiejętność budowania relacji,
• trudności w komunikacji.

Jeśli chodzi o DDA, cechy charakteru są dosyć wyraźne: są to osoby o skłonności do tworzenia związków z ludźmi uzależnionymi, mające problem ze zrelaksowaniem się, często charakteryzuje je także brak asertywności i chęć podporządkowania się. W zależności od pełnionej w rodzinie roli może pojawić się poczucie dużej odpowiedzialności lub odwrotnie – zupełny jej brak u DDA. Charakterystyka Dorosłych Dzieci Alkoholików obejmuje także dominację lęku, smutku i nieufności, dlatego tak trudno zbudować im w dorosłym życiu dojrzałą relację z drugą osobą.

Jak wygląda życie z DDA?

DDA w związku często nie potrafią być sobą: od dzieciństwa borykają się z poczuciem niskiej wartości, osamotnieniem i kompleksami, dlatego nie pozwalają nikomu zbliżyć się do siebie. Z jednej strony bardzo boją się odrzucenia, z drugiej – szukają powodów do rozstania poprzez zaborczość, zazdrość i kontrolowanie partnerów. Dorosłe Dzieci Alkoholików często wchodzą także w związki z osobami uzależnionymi. Powód jest prosty: doskonale znają mechanizmy funkcjonowania takich rodzin i łatwiej wejść im w role, z którymi już wcześniej miały do czynienia. Ponad połowa DDA nie chce mieć dziecka, by nie zafundować mu traumy związanej z wychowywaniem się w dysfunkcyjnej rodzinie. Silny lęk przed zranieniem, porzuceniem i utratą miłości – to problemy, z którymi na co dzień borykają się Dorosłe Dzieci Alkoholików. Czy można im pomóc i ułatwić codzienne funkcjonowanie?

Jak pomóc DDA?

Najlepszym sposobem na to, by pomóc Dorosłym Dzieciom Alkoholików jest psychoterapia. DDA uzyskują w jej trakcie wsparcie oraz uczą się nazywać trudne przeżycia z przeszłości, by móc efektywnie sobie z nimi poradzić. Obejmuje ona także zrozumienie związku pomiędzy teraźniejszością i przeszłością. Podczas terapii DDA leczenie może odbywać się indywidualnie lub grupowo. Wiele osób decyduje się na pracę w grupie, dzięki czemu zyskuje się nie tylko możliwość zmierzenia się ze swoimi problemami, ale także wspierające grono osób, które łączą podobne doświadczenia. Wpływ uzależnionych rodziców na dzieci jest ogromny – jeśli znasz rodziny, w których pojawia się problem z nadużywaniem alkoholu przez rodziców, warto interweniować jak najszybciej, by dać dzieciom szansę na dorosłe życie bez syndromu DDA.