Zapaść alkoholowa – jakie są przyczyny i objawy oraz jak ją leczyć

Zapaść alkoholowa jest stanem zagrożenia życia występującym na skutek długotrwałej choroby alkoholowej, ale nie tylko – narażone są na nią bowiem także osoby, które jednorazowo lub okazjonalnie spożyły nadmierną ilość alkoholu etylowego. Co to jest zapaść alkoholowa? Jak pomóc alkoholikowi, u którego wystąpi stan zagrożenia życia? Poniżej prezentujemy objawy, którymi charakteryzuje się zapaść alkoholowa, przyczyny, leczenie oraz zasady pierwszej pomocy.

Co to jest zapaść alkoholowa

Zapaść alkoholowa najczęściej związana jest z chorobą alkoholową – w wyniku nadużycia alkoholu następuje zapaść krążeniowa, czyli spłycenie oddechu oraz przyspieszenie i zarazem słabnięcie tętna. Mechanizm wygląda następująco: serce wyrzuca zbyt mało krwi do krwiobiegu, wskutek czego spada ciśnienie krwi oraz ilość tlenu i substancji odżywczych dostarczanych do organów. Oprócz początkowych objawów może wystąpić także utrata przytomności oraz zatrzymanie oddechu. Ryzyko zapaści wzrasta w przypadku osoby palącej papierosy lub przyjmującej narkotyki. Podczas zapaści może dojść do zatrzymania akcji serca i niedokrwienia mózgu, dlatego tak ważna jest szybka reakcja i udzielenie pomocy.  

Przyczyny zapaści alkoholowej

Dlaczego w ogóle może wystąpić zapaść alkoholowa? Przyczyny, objawy i sposób leczenia są ze sobą ściśle powiązane. Główną przyczyną jest oczywiście zatrucie alkoholem, czyli przyjęcie zbyt dużej ilości w czasie zbyt krótkim do jego równoległego metabolizowania – z tego powodu zapaść alkoholowa może wystąpić także u osób, które nie są uzależnione od alkoholu i jednorazowo spożyły jego nadmierną ilość. Nie zawsze jednak od razu wiadomo, że nastąpiła zapaść alkoholowa; objawy mogą nie zdążyć się ujawnić, gdy alkohol przyjmowany jest szybko (na przykład podczas imprezy), a jego stężone efekty występują dopiero po pewnym czasie.

Zapaść alkoholowa – objawy

Jak wygląda zapaść alkoholowa? Wczesne objawy to przede wszystkim nudności, wymioty i zawroty głowy; chory skarży się także na uczucie zimna oraz niepokój. Przy pogłębieniu zaburzenia pojawia się spłycony oddech, bladość skóry, nadmierna potliwość oraz wzmożone pragnienie, a także uczucie duszności. Jeśli osoba w stanie zapaści alkoholowej straci przytomność, oddech może ulec spłyceniu i przyspieszeniu, a tętno wyczuwalnie przyspieszy i zarazem osłabnie. W skrajnych przypadkach może dojść sytuacji zagrożenia życia, czyli do zatrzymania oddechu i akcji serca. Co ważne, nie zawsze możemy jednoznacznie stwierdzić, że nastąpiła zapaść po alkoholu – objawy mogą przypominać te wskazujące na działanie alkoholu, a nie na jego toksyczność. Niekiedy objawy zapaści mogą także pokrywać się z objawami zespołu abstynencyjnego, jednak spłycony oddech, słabnące tętno i drgawki zawsze są sygnałem do tego, by zadzwonić po pogotowie.

Pierwsza pomoc przy zapaści alkoholowej

W momencie zaobserwowania objawów zapaści alkoholowej należy niezwłocznie wezwać karetkę pogotowia – niedokrwienie mózgu może spowodować zatrzymanie akcji serca i nagłą śmierć. Nie należy się bać dzwonić po pogotowie w momencie, gdy czyjś stan jest niepokojący: trzeba opisać dokładnie całą sytuację i zaobserwowane symptomy oraz stosować się do polecenia dyspozytorów. Jeśli osoba zaczyna skarżyć się na początkowe objawy, nie wolno zostawiać jej samej. Doraźnie pomóc mogą chłodzące okłady na czoło i kark; nie powinno się w takiej sytuacji podawać żadnych płynów ani pokarmów. Nieprzytomną i oddychającą osobę układa się w pozycji bocznej ustalonej – w ten sposób zapobiega się udławieniu i uduszeniu wymiotami. Stan takiej osoby należy nieustannie monitorować, ponieważ w momencie zatrzymania akcji serca konieczna będzie resuscytacja. Osoba w stanie zapaści alkoholowej powinna być jak najszybciej poddana specjalistycznemu odtruciu alkoholowemu; zespół ratunkowy rozpoczyna w takiej sytuacji usuwanie toksyn z organizmu pacjenta. Gdy jego stan jest już stabilny, kolejnym krokiem powinien być udział w terapii uzależnień. Niestety, nie każdy alkoholik decyduje się jednak na podjęcie dalszego leczenia – nawet po tym, gdy jego życie było zagrożone.

Zapaść alkoholowa – i co dalej?

Wystąpienie zapaści alkoholowej w wielu przypadkach może być czytelnym sygnałem, że najwyższa pora na walkę z uzależnieniem od alkoholu – w takiej sytuacji warto wspierać alkoholika w decyzji o pójściu na odwyk. Alkoholizm jest chorobą, którą niełatwo wyleczyć: samo usunięcie objawów fizycznych i przejście detoksu nie wystarczy, by wyzwolić się z nałogu. Jeśli w twoim otoczeniu jest osoba borykająca się z problemem alkoholowym, zaproponuj jej leczenie – nie czekajcie, aż wystąpi u niej zapaść alkoholowa, która jest stanem zagrożenia życia i może prowadzić do śmierci. Profesjonalny ośrodek terapii uzależnień to miejsce, w którym alkoholik może liczyć na pomoc lekarzy, psychologów i terapeutów; praca nad chorobą alkoholową obejmuje leczenie oraz terapię uczącą życia w trzeźwości i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Nigdy nie jest za późno na podjęcie walki o swoje zdrowie i życie.