Uzależnienie od leków przeciwbólowych – objawy, skutki, leczenie

Ostry ból zęba, uporczywy ból pleców, nagły atak bólu głowy… Nikt nie lubi takich dolegliwości, dlatego tak chętnie sięgamy po tabletki przeciwbólowe. Niestety, badania coraz częściej wskazują, że jesteśmy narodem poważnie nadużywającym środków przeciwbólowych. Sporadyczne sięganie po tabletkę z ibuprofenem lub paracetamolem z pewnością nie jest niczym niezwykłym i niepokojącym.

Jeśli jednak pojawiają się niepokojące objawy uzależnienia od leków przeciwbólowych,warto jak najszybciej skorzystać z pomocy specjalisty, bowiem ich nadużywanie jest groźne dla organizmu i może prowadzić do wielu negatywnych skutków zdrowotnych.

Czy zawsze jednak stosowanie leków przeciwbólowych wiąże się z uzależnieniem, na co należy zwrócić uwagę oraz gdzie można uzyskać pomoc?

Nadużywasz leków przeciwbólowych? Skontaktuj się z nami i uzyskaj profesjonalne wsparcie w efektywnym leczeniu!

Jakie leki przeciwbólowe mogą uzależnić?

Warto wprowadzić na początku rozróżnienie leków przeciwbólowych na przeciwbólowe leki narkotyczne (opioidowe) oraz leki nienarkotyczne.

Leki opioidowe to silne leki przeciwbólowe, których substancja aktywna łączy się ze swoistymi receptorami opioidowymi w mózgu. Bardzo szybko znoszą ból i mają dodatkowe działanie uspokajające, dlatego są wykorzystywane do uśmierzania bólu pooperacyjnego, wyjątkowo silnego bólu innego pochodzenia czy w przypadku nowotworów. Substancje aktywne w tego rodzaju lekach to przede wszystkim kodeina, morfina lub tramadol. Zarówno skład, jak i specyfika działania leków narkotycznych sprawiają, że są one dostępne wyłącznie na receptę oraz wymagają ściśle określonego dawkowania. Mogą powodować szybkie i głębokie uzależnienie fizyczne i psychiczne, a odstawianie musi odbywać się poprzez stopniowe zmniejszenie dawek, ponieważ może pojawić się zespół odstawienny.

Nienarkotyczne leki przeciwbólowe działają poprzez hamowanie cyklooksygenezy – jest to enzym odpowiedzialny za wydzielanie prostaglandyn; te z kolei nasilają odczuwanie bólu. Leki nienarkotyczne można kupić bez recepty nie tylko w aptekach, ale również w drogeriach czy nawet na stacjach benzynowych, często są także składnikiem produktów na przeziębienie, łącząc w sobie działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. To właśnie po leki nienarkotyczne sięgamy, gdy pojawi się ból głowy lub zęba. Niska cena, łatwa dostępność oraz skuteczność sprawiają, że to właśnie ten rodzaj leków jest zwykle nadużywany; nie występuje tu jednak podręcznikowy zespół abstynencyjny, a w przypadku uzależnienia mówimy przede wszystkim o uzależnieniu psychicznym, a nie fizycznym.

O ile dużym zagrożeniem jest nadużywanie przede wszystkim leków opioidowych, dostępnych na receptę, to jednak nie należy lekceważyć nadużywania leków nienarkotycznych. Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych może pojawić się w każdym wieku, choć lekomania kojarzona jest przede wszystkim z osobami starszymi. Niesłusznie! Jeśli zauważamy niepokojące objawy u bliskiej osoby, nie wahajmy się prosić o pomoc specjalistów. W specjalistycznym ośrodku leczenia uzależnień otrzymamy profesjonalne wsparcie. Co szczególnie powinno zwrócić naszą uwagę?

Sprawdź, jak leczymy lekomanię w naszym ośrodku leczenia uzależnień

Objawy uzależnienia od leków przeciwbólowych

Osoby nadużywające nienarkotycznych leków przeciwbólowych często sięgają po tabletki, gdy ból nie jest silny lub wręcz profilaktycznie – by się nie pojawił. Choć objawy biologiczne nie występują, to jednak sama świadomość przyjmowania mniejszej dawki powoduje nieprzyjemne objawy, takie jak lęk, napięcie czy myślowe obsesje na temat występowania bólu.

Możliwe jest także stopniowe zwiększanie dawki środków przeciwbólowych, by wzmocnić ich działanie. Co ciekawe, w przypadku paracetamolu występuje tzw. „efekt pułapowy” – powyżej dawki 1 g siła działania nie ulega zwiększeniu. Jeśli chodzi o uzależnienie od środków przeciwbólowych, Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD10 wyróżnia nie tylko narkotyczne leki przeciwbólowe, ale również środki przeciwbólowe dostępne bez recepty.

Osoba uzależniona od opioidowych leków przeciwbólowych bardzo szybko odczuwa konieczność przyjmowania regularnych, zwiększonych dawek. Uzależnienie od narkotycznych leków przeciwbólowych wymaga zdobywania recept na środki dostępne wyłącznie w aptekach, dlatego osoba uzależniona coraz częściej odwiedza lekarzy tylko po to, by uzyskać receptę. Gdy lek nie jest dostępny, pojawia się lęk, bezsenność, depresja oraz inne objawy psychosomatyczne.

Zespół odstawienny obejmuje także:

• utratę apetytu,
• łzawienie,
• dreszcze,
• bóle brzucha,
• wymioty,
• biegunkę,
• skoki ciśnienia.

W skrajnych przypadkach objawy mogą nawet stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia.

Jakie są skutki nadużywania leków przeciwbólowych?

W przypadku leków nienarkotycznych trudno mówić o zależności fizycznej – może jednak pojawić się przekonanie o negatywnych konsekwencjach odstawienia. Fizycznie zmniejszenie dawek leków może powodować specyficzną nadwrażliwość na bodźce bólowe lub złudzenie odczuwania bólu. Osoba uzależniona obawia się, że zażycie tabletki jest niezbędne, by nie pojawił się ból – nawet jeśli nie cierpi na żadne dolegliwości. Nadużywanie wszystkich leków, również tych dostępnych bez recepty może powodować też problemy z układem trawiennym oraz szereg niepożądanych skutków ubocznych.

Przy nadużywaniu opioidowych leków przeciwbólowych występuje klasyczny zespół odstawienny. Nawet niedługie zażywanie może prowadzić do uzależnienia i zawsze powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. Ogromny dyskomfort, zarówno fizyczny, jak i psychiczny, prowadzą do działań mających na celu zdobycie leku za wszelką cenę – począwszy od wizyt u wielu lekarzy i symulowania dolegliwości, po podrabianie recept czy zakup środków z nielegalnych źródeł. Podobnie jak w przypadku każdego innego uzależnienia, uzależnienie od leków przeciwbólowych utrudnia codzienne funkcjonowanie, może być przyczyną rozpadu życia rodzinnego oraz poważnych problemów w pracy.

Uzależnienie od leków dotyczy nie tylko środków przeciwbólowych. Sprawdź, jak rozpoznać lekomanię i jak sobie z nią radzić

Jak leczyć uzależnienie od leków na ból?

Warto uświadomić sobie, że za uzależnieniem od leków przeciwbólowych nierzadko stoją prawdziwe dramaty: osoba uzależniona musiała walczyć z bardzo silnym bólem i aby leczyć inne dolegliwości nabawiła się problemów z zażywaniem specyfików pomagających właśnie w tej walce. Gdy zaczyna zdawać sobie sprawę z uzależnienia, w przypadku substancji opioidowych nie będzie w stanie samodzielnie poradzić sobie z zespołem odstawienia.

Terapia uzależnienia od leków przeciwbólowych w ośrodku leczenia uzależnień

W takim wypadku leczenie uzależnienia od leków przeciwbólowych wiąże się z koniecznością przejścia medycznej detoksykacji i zawsze powinno być prowadzone we współpracy z lekarzem. Kolejnym krokiem jest psychoterapia w ośrodku terapii uzależnień: po zdiagnozowaniu problemu terapeuta pomaga pacjentowi w uświadomieniu mu jego stanu oraz konsekwencji tego. Leczenie obejmuje także poznanie mechanizmu uzależnienia, pracę nad nowymi sposobami radzenia sobie z problemami oraz terapię grupową. Bardzo ważnym elementem jest także edukacja oraz wsparcie psychologiczne dla rodziny osoby uzależnionej. Pomoc bliskich jest nieoceniona podczas walki z nałogiem. Należy pamiętać, że uzależnienie jest ciężką i wyniszczającą chorobą, podczas której cierpi nie tylko osoba uzależniona, ale również jej najbliżsi.

Jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskich osób nadużywanie leków przeciwbólowych lub innych substancji, zapraszamy do kontaktu. Pomożemy w ustaleniu przyczyny problemu oraz zaproponujemy profesjonalną pomoc.