Przymusowe leczenie alkoholika bez jego zgody – czy ma sens?

Nie bez powodu mówi się, że alkohol niszczy życie nie tylko alkoholika, ale również jego bliskich. Choroba alkoholowa niesie ze sobą liczne problemy zdrowotne, powoduje rozkład życia rodzinnego oraz rozpad więzi społecznych, utratę pracy – nieleczona natomiast może prowadzić nawet do śmierci. Nic zatem dziwnego, że rodzina walcząca o bliską osobę zastanawia się, czy możliwe jest przymusowe leczenie alkoholizmu. Co można zrobić, jeśli alkoholik nie jest zainteresowany podjęciem leczenia? Jak leczyć alkoholika bez jego zgody oraz czy to rozwiązanie w ogóle ma sens?

Dlaczego alkoholik nie chce się leczyć?

Wydawać by się mogło, że skoro alkoholizm jest chorobą, to osoby dotknięte nim powinny być zainteresowane skuteczną terapią, szczególnie jeśli nadużywanie alkoholu zaczęło wpływać na ich zdrowie oraz życie rodzinne i zawodowe. Przy bólu zęba udajemy się przecież do dentysty, nikt nie próbuje także samodzielnie nastawiać sobie złamanej nogi. Choroba alkoholowa jest jednak specyficzna – z perspektywy alkoholika wszystko wygląda inaczej niż z zewnątrz.

Bliscy osoby nadużywającej alkoholu są w stanie od razu wskazać obszary, w których nastąpiło pogorszenie jakości życia. Spóźnienia do pracy, utrata stanowiska, problemy zdrowotne, zniszczenie więzi rodzinnych – czy alkoholik naprawdę nie zdaje sobie sprawy z tego wszystkiego? Niestety nie: nadużywanie alkoholu wpływa na sposób widzenia siebie i swoich zachowań oraz interpretowanie sytuacji. „Inni przecież piją więcej”, „mam to pod kontrolą, w każdej chwili mogę przestać”, „piję, bo lubię”, „przecież nie robię nikomu nic złego” – możemy usłyszeć od alkoholika. To działający w sposób podświadomy, mający wpływ na sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości, mechanizm iluzji i zaprzeczenia.  

Sprawdź również: Nerwica alkoholowa – czym się objawia i jak reagować?

Czy można zmusić alkoholika do leczenia? Zazwyczaj nie chce on pomocy, jednak w niektórych przypadkach taka interwencja będzie po prostu konieczna, a przymusowe leczenie alkoholika bez jego zgody będzie stanowiło ratowanie mu nie tylko zdrowia, ale wręcz życia.

Jak zmusić alkoholika do leczenia?

W chwilach rozpaczy rodziny osób nadużywających alkoholu często zadają sobie pytanie: jak zgłosić alkoholika na przymusowe leczenie? Co do zasady leczenie alkoholizmu powinno być dobrowolne, jednak ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi dopuszcza skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe oraz detoks. Sąd może wydać orzeczenie o zobowiązaniu do leczenia alkoholizmu na podstawie realnie istniejących przesłanek. Co to oznacza?

Przymusowe leczenie alkoholowe – jak uzyskać orzeczenie?

Jeśli chodzi o przymusowe leczenie odwykowe alkoholizmu, procedura wymaga udowodnienia, że nadużywanie alkoholu spowodowało całkowity rozpad pożycia rodzinnego – pojawić się musi wówczas demoralizacja nieletnich, zakłócanie porządku publicznego, uchylanie od obowiązku pracy. Alkoholik może odwoływać się od decyzji sądu, nawet jeśli występują dowody na dezorganizację życia rodzinnego. 

Jak zgłosić alkoholika na przymusowe leczenie? Sprawę do sądu kieruje Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych lub prokurator. Wniosek do tego organu może złożyć zarówno rodzina, jak i pracodawca lub osoba z bliskiego otoczenia; na podstawie opinii biegłego sąd rejonowy wydaje wówczas orzeczenie o konieczności zastosowania przymusowego leczenia. Do wniosku należy dołączyć dowody, które potwierdzają spełnienie przesłanek: może to być orzeczenie psychologa szkolnego, rachunki z izby wytrzeźwień, mandaty, policyjne protokoły oraz zeznania świadków. Co ważne, alkoholik nie ma obowiązku stawienia się na leczenie. Obowiązek ten pojawia się dopiero w momencie ubezwłasnowolnienia alkoholika. Czy zatem przymusowe leczenie ma w ogóle sens?

Przeczytaj również: Psychoza alkoholowa – jej objawy i sposoby leczenia

Przymusowe leczenie alkoholika – co możesz zrobić?

Przymusowe leczenie alkoholowe charakteryzuje się dość niską skutecznością. Trudno mówić w tym wypadku o chęci zmiany, dlatego bardzo często następuje wówczas powrót do nałogu. Nawet najlepszy ośrodek terapii uzależnień nie pomoże, jeśli alkoholik nie będzie chciał wytrwać w trzeźwości, dlatego trudno uznać za skuteczne przymusowe leczenie alkoholika. Ile trwa taki pobyt w ośrodku? Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 2 lata od momentu uprawomocnienia się postanowienia.

Nie ukrywaj problemu alkoholizmu przed światem

Co natomiast robić w sytuacji, gdy osoba uzależniona nie ma zamiaru zgłosić się do ośrodka? Jak zmusić alkoholika do leczenia? Przede wszystkim należy uświadomić sobie, że ukrywanie istnienia problemu z alkoholem nie pomoże osobie uzależnionej. Znajdź w sobie odwagę, aby zacząć o tym mówić. Nie chodzi o to, aby nagle ogłosić całemu światu, że bliska Ci osoba ma problem z piciem. Raczej o to, aby znaleźć kogoś, kto Cię wysłucha i nie oceniając w żaden sposób, będzie dla Ciebie wsparciem w trudnych momentach. Często zdarza się też, że dalsza rodzina osoby uzależnionej od alkoholu coś przeczuwa, domyśla się problemu, ale ponieważ nigdy nie został on wprost nazwany, to nie czuje się zobowiązana, aby reagować. Dlatego czasami takie powiedzenie wprost, choć jest trudne, pomaga innym zrozumieć, a w konsekwencji samemu uzależnionemu, że właśnie nadszedł moment, by stanąć w prawdzie i podjąć walkę z nałogiem.

Nie chroń alkoholika przed konsekwencjami picia

Bardzo często najbliższa rodzina chroni alkoholika przed konsekwencjami jego czynów, co niestety utwierdza go w przekonaniu, że wszystko jakoś się ułoży oraz nie on jest winny w danej sytuacji. Problemy z nieobecnościami w pracy, długi, odsunięcie się bliskich oraz przyjaciół mogą podziałać jak „zimny prysznic”, który otrzeźwi alkoholika i skłoni go do podjęcia leczenia – wówczas rozwiązaniem może być umówienie go na rozmowę ze specjalistą z ośrodka uzależnień.

Odwyk to nie wstyd i porażka

Warto także walczyć ze stereotypami i uświadamiać osobę uzależnioną, że obecnie „odwyk” oznacza nowoczesny ośrodek terapii uzależnień, a nie szary szpital psychiatryczny, do którego trafiają wyłącznie bezdomni. Współpraca z terapeutą pomoże w uświadomieniu skutków nadużywania alkoholu, poznaniu skutecznych sposobów na radzenie ze stresem oraz chęcią sięgnięcia po kieliszek. W efekcie alkoholik może tylko zyskać!