Zażywanie narkotyków to wielkie ryzyko. Ich nadużywanie często staje się przyczyną wykluczenia społecznego, a może prowadzić nawet do śmierci – choć wiedzą o tym niemal wszyscy, to jednak chętnych do eksperymentowania z substancjami psychoaktywnymi wcale nie brakuje. Po czym poznać, że dana osoba jest już uzależniona? Jak pomóc narkomanowi? Co robić, by zechciał w ogóle przyjąć pomoc dla uzależnionych od narkotyków? Wyjaśniamy, czym jest narkomania, jak pomóc i co robić, gdy bliska osoba okazuje się być uzależniona od substancji psychoaktywnych.
Potrzebujesz pomocy, by przekonać osobę uzależnioną od narkotyków do podjęcia leczenia? Zadzwoń!
Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?
Spis treści
Najważniejsze oznaki zażywania narkotyków to:
- zaczerwienione twardówki, nienaturalnie zwężone/poszerzone źrenice,
- ciągły katar lub inne dolegliwości związane z drogami oddechowymi,
- drżenie rąk, arytmia, przyspieszone tętno, niekontrolowane drgawki,
- obniżony nastrój i stany depresyjne, wycofanie społeczne,
- apatia, znużenie, brak energii i motywacji,
- spadek masy ciała,
- obniżony poziom libido,
- osłabiona odporność,
- ogólne zaniedbanie,
- znacząca zmiana dotychczasowego stylu życia,
- problemy finansowe,
- podejrzane przedmioty, które mogą służyć do zażywania narkotyku: fajki, bibułki, strzykawki oraz substancje niewiadomego pochodzenia.
Wszystkie wymienione powyżej symptomy niekoniecznie muszą wiązać się z uzależnieniem od narkotyków, jednak powinny być sygnałami ostrzegawczymi. Jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków, jeśli diagnoza się potwierdzi?
Jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków?
Sytuacja, w której osoba uzależniona sama dostrzega swój problem i zgłasza się na leczenie, to niestety rzadkość – najczęściej to rodzina lub przyjaciele zadają pytanie, jak pomóc uzależnionemu od narkotyków. Aby leczenie narkomanii było skuteczne, niezbędna jest współpraca osoby uzależnionej – musi ona dobrowolnie i w pełni świadomie zrezygnować z zażywania narkotyków. I choć zdarzają się sytuacje, kiedy osoba uzależniona zostaje sądownie zmuszona do podjęcia leczenia (zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii), to przymusowe leczenie rzadko kończy się trwałym wyjściem z nałogu. W terapii osób uzależnionych od narkotyków wewnętrzna motywacja do zmiany odgrywa kluczową rolę, a wsparcie bliskich ma w całym procesie ogromne znaczenie. Jak można pomóc osobie uzależnionej od narkotyków, która wcale nie chce podjąć leczenia? Co robić, by nie tylko nie zaszkodzić, ale również pomóc?
Po pierwsze: nie udawaj, że problem nie istnieje
Zamiatanie sprawy pod dywan nie sprawia, że problem znika – wręcz przeciwnie. Aby móc rozpocząć leczenie uzależnienia od narkotyków, narkoman musi przyznać, że faktycznie jest uzależniony, a wsparcie bliskich zdecydowanie mu to ułatwia. Bagatelizowanie problemu, obracanie nałogu w żart, całkowite ignorowanie lub uznawanie narkomanii za temat tabu nie zachęcają do poszukiwania pomocy. Rozmowa, dzięki której osoba uzależniona może poczuć się bezpiecznie i szczerze opowiedzieć o swoich problemach jest natomiast na wagę złota – często staje się przyczyną podjęcia terapii lub leczenia odwykowego w odpowiedniej placówce leczniczej.
Po drugie: poznaj lepiej wroga
Zachowanie narkomana często może wydawać się dziwne i niezrozumiałe, dlatego – gdy ma się do czynienia z taką osobą – warto sięgnąć po publikacje na temat narkomanii. Nie muszą to być wcale podręczniki czy specjalistyczne artykuły – w Internecie jest wiele materiałów o tym, jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków. Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii na swojej stronie publikuje rzetelne informacje oraz prowadzi także telefony zaufania. Cenne wskazówki znajdują się również na stronach ośrodków terapii uzależnień. W zrozumieniu mechanizmu uzależnienia pomóc może psycholog, psychiatra oraz terapeuta uzależnień. Już nawet podstawowa wiedza sprawia, że zachowania osoby uzależnionej nie są aż tak niejasne.
Po trzecie: wspieraj, ale nie chroń
Usprawiedliwianie uzależnionego to częsty błąd osób zastanawiających się, jak pomóc narkomanowi w rodzinie. Jeśli bliscy dokładają wszelkich starań, by osoba uzależniona dalej mogła funkcjonować w dawny sposób – usprawiedliwianie nieobecności w pracy, pomoc finansowa, okłamywanie znajomych – nie ma on żadnej motywacji do tego, by taki stan zmienić. Narkoman musi ponieść konsekwencje swoich czynów i decyzji – tylko wtedy może dojść do wniosku, że specjalistyczna pomoc jest jednak niezbędna. Rodzina nie może przejmować obowiązków osoby uzależnionej i organizować całego życia w taki sposób, by ułatwić narkomanowi funkcjonowanie. Trzeba pamiętać jednak, że uzależnienie jest chorobą, a osoba uzależniona potrzebuje pomocy przy wyjściu z nałogu. Należy więc doceniać sukcesy w walce z uzależnieniem (nawet te niewielkie), wspierać w decyzji o podjęciu leczenia, pomóc w znalezieniu terapeuty i/lub odpowiedniego ośrodka leczenia uzależnień od narkotyków. Czasem wystarcza naprawdę niewiele – podwózka do terapeuty czy towarzyszenie w drodze do ośrodka – by okazać wsparcie, którego osoba uzależniona tak bardzo potrzebuje.
Po czwarte: nie zapominaj o sobie
Warto mieć na uwadze to, że życie nie powinno koncentrować się wyłącznie wokół osoby uzależnionej – należy dbać również o siebie i wyraźnie stawiać granice. Nieprzyjemne zachowania narkomana to efekt nałogu, a nie jego osobistej niechęci, jednak nie trzeba wcale znosić ich dla jego dobra. Nie wolnoi pozwalać na awantury, kłótnie, obrażanie czy wzbudzanie litości. Nie można wahać się, czy wezwać policję czy nie, gdy osoba uzależniona zachowuje się w sposób zagrażający innym. Niekiedy dobrze także skorzystać z terapii – specjalistyczne ośrodki leczenia uzależnień oferują również profesjonalną pomoc dla osób współuzależnionych. Życie z osobą uzależnioną jest bardzo obciążające, dlatego na pewno warto skorzystać z takiego dodatkowe wsparcie.