Biała gorączka, znana również jako delirium tremens, to poważne zaburzenie zdrowotne, które występuje jako skutek nagłego odstawienia alkoholu przez osoby zmagające się z chorobą alkoholową. Jest to stan, w którym pojawiają się poważne zaburzenia świadomości, takie jak halucynacje wzrokowe, omamy wzrokowe i zaburzenia orientacji allopsychicznej, wymagające pilnej interwencji medycznej. Delirium tremens jest stanem zagrożenia życia i zdrowia, dlatego niezbędna jest szybka i trafna diagnoza oraz wdrożenie odpowiednich procedur w warunkach szpitalnych. Jakie objawy pozwalają na stwierdzenie majaczenia alkoholowego, jak wygląda rozpoznanie i leczenie delirium alkoholowego oraz co możemy zrobić, by pomóc bliskim?
Borykasz się z problemem uzależnienia? Nie jesteś w tym osamotniony. Porozmawiajmy.
Biała gorączka alkoholowa – co to jest i jakie ma przyczyny?
Spis treści
Biała gorączka to potoczne określenie majaczenia alkoholowego lub tzw. delirium tremens. Choć zwrot „dostać białej gorączki” w powszechnym użyciu funkcjonuje także jako określenie stanu bardzo silnego zdenerwowania, majaczenie alkoholowe zostało opisane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD) pod kodem F10.4. Jest poważnym zaburzeniem wynikającym na skutek odstawienia alkoholu, którego nie można ignorować.
Delirium tremens to najcięższa postać zespołu abstynencyjnego, podczas którego pojawiają się zaburzenia świadomości z halucynacjami i omamami. Dochodzi do niego na skutek nagłego odstawienia alkoholu przez osobę nadużywającą go przez dłuższy czas. Standardowo objawy delirium alkoholowego mogą wystąpić po upływie od 48 do 72 godzin od zaprzestania picia, a ich nasilenie zwykle jest największe nocą. Biała gorączka alkoholowa występuje u 5–35% osób nagle odstawiających alkohol przy wcześniejszym regularnym nadużywaniu go.
Dlaczego nagłe odstawienie alkoholu powoduje występowanie tak poważnych konsekwencji, jakim jest majaczenie alkoholowe? Substancje psychoaktywne występujące w alkoholu mają wpływ na pracę mózgu poprzez działanie na receptory dla substancji chemicznych. Receptory GABA-A, B i C mogą być hamowane przez kwas gamma-aminomasłowy, który odpowiada między innymi za zmniejszenie pobudliwości i rozluźnienie mięśni. Z receptorami GABA-A, B i C wiąże się także alkohol, a efekty jego działania są zbliżone do działania kwasu gamma-aminomasłowego. Upraszczając, możemy powiedzieć, że mózg przyzwyczaja się do działania substancji hamującej. Nagłe zaprzestanie picia lub ograniczenie jego spożywania po np. kilkuletnim nadużywaniu alkoholu powodują, że przeważać zaczynają neuroprzekaźniki pobudzające, co z kolei ma związek z występowaniem objawów charakterystycznych dla delirium tremens.
Czy wiesz, jakie są objawy głodu alkoholowego?
Biała gorączka – objawy delirium tremens po odstawieniu alkoholu

Objawy delirium alkoholowego to najczęściej zaburzenia orientacji allopsychicznej i autopsychicznej, czyli świadomości miejsca, czasu, przestrzeni i sytuacji własnej. Charakterystyczne omamy wzrokowe i słuchowe, z którymi najczęściej kojarzona jest tzw. delirka alkoholowa, są zwykle nieprzyjemne. Co ciekawe, przysłowiowe białe myszki wcale nie są najczęściej widywanymi halucynacjami: pacjenci skarżą się częściej na halucynacje związane z kotami, psami i wężami. Osoba, która doświadcza majaczenia alkoholowego, może widzieć także demony i inne potwory, które chcą wyrządzić mu krzywdę.
Majaczenie alkoholowe może obejmować również okoliczności związane ze spożywaniem alkoholu – chory ma wrażenie, że nadal znajduje się na libacji alkoholowej. Omamy przyjmują też formę robactwa przemieszczającego się po skórze chorego. Przerwany ciąg alkoholowy powoduje również duże nasilenie lęku, silne pobudzenie nerwowe i wahania nastrojów oraz charakterystyczne drżenia mięśniowe i napady drgawkowe.
Do diagnostyki delirium tremens wykorzystuje się objaw Liepmanna, polegający na wyzwoleniu omamów wzrokowych poprzez delikatny ucisk gałki ocznej, objaw Reichardta – czytanie tekstu z niezapisanej kartki, oraz objaw Aschaffenburga, w którym pacjent pod wpływem sugestii prowadzi rozmowę przez wyłączony telefon – powyższe objawy nie muszą jednak występować w każdym przypadku delirium po alkoholu.
Dowiedz się, kiedy się pojawia i jak leczyć padaczkę alkoholową
Ile trwa delirium alkoholowe?
Delirium alkoholowe najczęściej rozwija się od 48 do 72 godzin liczonych od momentu odstawienia alkoholu. Majaczenie drżennemoże utrzymywać się przez kilka dni – zwykle 2 lub 3, choć znane są przypadki, gdy delirium alkoholowe trwało nawet tydzień. Największe nasilenie objawów pojawia się w godzinach nocnych. Ponieważ ostry zespół abstynencyjny jest stanem zagrożenia zdrowia i życia, konieczna jest w jego przypadku interwencja medyczna.
Jak wygląda leczenie delirium alkoholowego?
Lekiem pierwszego rzutu w przypadku delirium tremens są benzodiazepiny, w Polsce podawane zwykle dożylnie lub domięśniowo pod postacią Relanium. Dawki dobierane są po przeprowadzeniu diagnozy i ustaleniu nasilenia objawów.

Delirium należy różnicować z innymi chorobami, w przebiegu których mogą wystąpić podobne symptomy, np. z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych czy złośliwym zespołem neuroleptycznym. Odwodnionym pacjentom podaje się również elektrolity oraz suplementuje witaminę B1. Doraźne leczenie pozwala na łagodzenie objawów, jednak pacjentom, u których wystąpił ciąg alkoholowy oraz objawy delirium tremens zalecany jest pobyt na Oddziale Detoksykacji.
Po zakończeniu leczenia szpitalnego, aby zapobiec nawrotom choroby, rekomendowanym rozwiązaniem jest leczenie odwykowe zamknięte w profesjonalnym ośrodku leczenia uzależnień. Praca z wykwalifikowaną kadrą terapeutyczną i psychologami przynosi efekty, które mogą zmienić życie osoby uzależnionej i zapobiegać nawrotom picia.
Sprawdź, jak wygląda odtrucie alkoholowe
Co robić przy napadzie białej gorączki?
Choroba alkoholowa jest bardzo podstępna: zwykle w początkowej fazie ani osoba uzależniona, ani jej bliscy nie zauważają jeszcze skali problemu. Warto reagować i interweniować na etapie, na którym stopniowe odstawienie alkoholu jest jeszcze możliwe. Wyciągnięcie pomocnej ręki do osoby z rodziny lub do przyjaciela może uratować mu życie!
Jeśli jednak jesteśmy świadkami ostrego delirium tremens i widzimy drgawki po alkoholu, niepokojący stan zaburzeń świadomości, pobudzenie psychoruchowe lub chory zachowuje się alarmująco, nie ma na co czekać. W takiej sytuacji dzwonimy na pogotowie i wzywamy pomoc, bowiem biała gorączka alkoholowa wymaga specjalistycznego leczenia.
Nie zapominajmy przy tym o naszym własnym bezpieczeństwie: jeśli osoba chora zachowuje się niepokojąco i mamy podejrzenia, że może wyrządzić nam krzywdę, nie należy jej przytrzymywać i narażać się na uderzenie – chory w tym stanie może być nieobliczalny. Pamiętajmy, że nieleczone delirium alkoholowe może być przyczyną śmierci, dlatego nie należy bagatelizować niepokojącego zachowania chorego oraz innych objawów.
Decyzja o konieczności umieszczenia chorej osoby w zakładzie zamkniętym jest bardzo trudna. Jeśli czujesz, że potrzebujesz pomocy specjalistów i wsparcia, zgłoś się do psychologa lub terapeuty zajmującym się leczeniem uzależnień od alkoholu i zapytaj, co możesz zrobić, gdy ktoś z Twojego otoczenia nadużywa alkoholu.